WAT IS REKENPROBLEMEN OF DYSCALCULIE?

Bij een rekenachterstand kan er sprake zijn van een tijdelijk rekenprobleem dan wel van een rekenstoornis (= dyscalculie).

Bij een rekenprobleem merken we dat de achterstand door extra oefeningen en logopedische begeleiding geleidelijk aan kan worden weggewerkt.

Bij dyscalculie blijft het reken moeizaam verlopen door een gebrekkige automatisatie en is er m.a.w. sprake van volgende 3 kenmerken:

• Een ernstige achterstand voor het rekenen.

• Een hardnekkig en “didactisch resistent” probleem, dus een rekenachterstand die aanwezig blijft ook na 6 maanden intensieve therapie.

• De achterstand is niet volledig te verklaren door andere zaken zoals mindere begaafdheid, anderstaligheid, ziekte, kwaliteit van het onderwijs, emotionele problemen, ... .

We spreken van dyscalculie (een rekenstoornis) wanneer de rekenvaardigheden van het kind duidelijk beneden het verwachte niveau liggen in vergelijking met de leeftijd, de intelligentie en het gevolgde onderwijs en indien de problemen hardnekkig zijn. Wanneer we na intensieve behandeling merken dat het aanleren en vlot oproepen & toepassen van vaardigheden een hardnekkig probleem blijft, dan noemen we dit een rekenstoornis.

SOORTEN DYSCALCULIE

Sommige auteurs melden dat er verschillende subtypes van dyscalculie zijn. Prof. Desoete en co-auteurs melden in hun boek “Dyscalculie” (Academia Press, 2013) dat er wetenschappelijke evidentie is voor 2 subtypes:

• Semantische geheugendyscalculie: hierbij heeft men vooral een probleem met het onthouden van de basiscombinaties tot 10 (bv. de splitsingen), met de tafels, met formules. Het gaat niet om een gebrek aan inzicht, maar vooral om een automatiseerprobleem. Hoofdrekenen verloopt hierdoor moeilijk.

• Procedurele dyscalculie: hierbij maakt men vooral fouten in de procedure (= het stappenplan of de manier waarop je een oefening oplost), waardoor men in de war geraakt. Langere berekeningen en oefeningen met rekentaal zouden voor hen daarom ook knap lastig zijn.

Daarnaast hebben kinderen met dyscalculie ook vaak problemen met tijd en ruimte.

WAT DOEN WIJ?

1. Onderzoek

Kinderen en jongeren waarbij ouders of leerkrachten rekenproblemen signaleren kunnen bij ons getest worden.

Na het anamnesegesprek wordt het onderzoek afgenomen, gevolgd door een niveaubepaling.

Kwantitatief wordt er gekeken naar het aantal fouten. Dit aantal wordt steeds vergeleken met leeftijdsgenoten om objectief te kunnen oordelen hoe groot de achterstand is.

Kwalitatief wordt er een foutenanalyse opgemaakt:

• Welk soort fouten wordt er gemaakt?
• Welke rekenstrategieën worden toegepast?
• Welke verwerkingsstijl hanteert het kind?
• …

We observeren tijdens de testing ook het gedrag en de houding:

• Merken we frustratie
• Is er faalangst aanwezig
• Gaat het kind compenseren
• Zien we vluchtgedrag
• Is er een verhoogde inzet
• …

2. Behandeling

• We gaan na welk verwerkingskanaal (visueel, auditief of tactiel) bij het kind de voorkeur krijgt zodat we onze therapie hieraan kunnen aanpassen. (zie beelddenken)

• We gebruiken steeds zoveel mogelijk de combinatie van alle cognitieve verwerkingskanalen (visueel, auditief en tactiel) om het technisch en inzichtelijk rekenen aan te leren en in te oefenen. We leren het best wanneer al onze verwerkingskanalen aangesproken worden. Zo leren we kinderen hoofdrekenen, getallenkennis, splitsingen en tafels automatiseren door hen te laten bewegen (springend tafels leren), te laten zien (oefenen met afzonderlijke kleuren voor honderdtallen, tientallen, eenheden), te laten schrijven (met vingers in zand), te laten horen (61 = één én zestig).

• We vertrekken vanaf de hiaten voor wiskunde van uw kind en gaan zo samen stap voor stap over naar moeilijkere leerstof.

• Een rekenprobleem vraagt een individuele aanpak waarbij continue bijsturing heel belangrijk is.

• We hanteren een positieve aanpak zodat het kind meer vertrouwen krijgt in zijn rekenvaardigheden.

• We proberen de stress te verlagen en het plezier in wiskunde en gevoel van controle opnieuw te stimuleren

• We verschaffen inzicht in het eigen probleem, met behoud van een goed zelfvertrouwen en met kennis van de eigen zwaktes én sterktes.

• We werken zoveel mogelijk samen met de school en de leerkracht. Eenheid in de manier van werken is noodzakelijk.

• In samenwerking met de ouders en de school kunnen REDICODI-maatregelen worden vastgelegd (= persoonlijke afspraken waardoor de leerling ondanks de dyscalculie beter kan meevolgen in de klas).

TIPS VOOR THUIS

• Bij vele schoolse handboeken hoort ook een apart boekje met de verschillende regels. Gebruik dit (of het overzicht dat uw kind mee krijgt uit de logopedie) tijdens het maken van huiswerk en tijdens het voorbereiden van toetsen.

• Geef schema's met regels een opvallende plaats thuis zodat uw kind er vaak aan wordt herinnerd. Je kan samen met je kind ook een schriftje of bakje met steekkaarten aanleggen waarin de belangrijkste regels op een overzichtelijke manier worden bewaard. Dit maken we ook vaak tijdens de logopedie.

• Kinderen geraken snel in de war als oefeningen op een andere manier worden uitgelegd dan in de klas. Zowel tijdens de logopedie als thuis is het dus belangrijk om steeds dezelfde werkwijze te hanteren als in de klas. Als een kind moeite heeft met een bepaalde klassikale methodiek, kan er na overleg met de leerkracht afgesproken worden om iets op een alternatieve, zij het opnieuw identieke (school-thuis-logo), manier in te oefenen.

• Laat uw kind indien nodig met tussenstappen werken en vraag het om deze ook telkens te noteren, zo worden foutjes vermeden.

• Om leerstof in te prenten, is het beter om deze regelmatig te herhalen dan om lange tijd na elkaar te oefenen.

• Rekenen kan best leuk zijn: rekenen op een krijtbord of whiteboard of op PC, uitkomsten controleren met een rekenmachine, splitsingen of tafels oefenen met een spelletje ,... .

• Besef dat rekenen een grote inspanning vergt van uw kind en zet dit af en toe eens in de verf. Het is beter om de inspanning te prijzen dan de punten die iemand behaalt... .

TERUG NAAR LEERPROBLEMEN